اصطلاحات محلی منطقه خفر2
شفتک . suftak : سوت .
شال بند . sal – band : (شال = پارچه ای که در سابق درو کمر می بستند + بند "بستن" تهیگاه ، محل بستن شال .
شپلاق . sapalaq : سیلی زدن بر گوش .
شرا . sara : (ماخوذ از عربی ) بیماری مخملک . این کلمه در مقام تنفر گفته می شود .
شغاله . soqale : (شغال + تحصیص)فک ، آرواره .
مرینگو . meringo : بیماری .
شفت دادن . seft : (شفت به فتح اول = فربه و شخم و لحمی و گنده – برهان قاطع) موضوعی را بزرگ جلوه دادن – آب و تاب دادن به تعریف موضوعی .
میش . mis : گوسفند .
اشکفت . askaft : غار .
شل . sel یا شل . col : (شلک – به کسر اول و سکون ثانی و کاف ، گل تیره سیاه چسبنده را گویند که چون پای در آن بند شود به دشواری بر آید . برهان قاطع ) – گل و لای چسبنده . شلال . salal : به ترکه ای که انعطاف پذیر باشد می گویند – مانند عجب ترکه شلالی .
شلپ شلپ راه رفتن . salap : تند راه رفتن در گل و لای – به طوری که صدای حاصله از پاها به اطراف پراکبده شود .
شلیته . saltie : (شلته = جای مردار و ناپاک گویند . یعنی موضوعی که در آن سرگین و پلیدی و خاکروبه و امثال آن ریزند – برهان قاطع ) زن بی قید و لاابالی بی حیا .
شه پرید . saparid : به او حمله کرد .
شه ترق . sataragh : یکبارگی ، ناگهان .
شمه رفتن . same : به آشیانه رفتن مرغان خانگی در هنگام شب .
شنگل . sangol : آدم ظریف و زیبا .
شو پا . sow – pa : (شو = شب + پا وپائیدن حفظ کننده ) نگهبان شبانه .
شوریده . suride : (شوریدن = به هیجان آمدن – پریشان شدن – برهان قاطع ) . عاشق - پریشان
شی کردن . si : (شی مخفف شیب) در اصطلاح زراعی – جلو جریان آب را باز کردن ، آب را روان کردن .
شیر مست . sir mast : معمولا به بره هایی اطاق می شود که در نتیجه خوردن بسیار چاق و فربه شده باشند .
صبا . saba : (ماخوذ از صباح عربی = فردا ) فردا .
صافی . safi : (ماخوذ از عربی) ترش پالا .
طوم . tum: (تحریف شده طعم ) مزه طعم – مانند = می گویند این غذا نه طوم داره نه مزه .
علفی شدن . alafi : در اصطلاح دامدارن مسموم شدن گاو و گوسفند در نتیجه خوردن علف سمی .
غبر . qobr : (ماخوذ از عربی ) دمه و بخار آب زیاد در فصل تابستان که ناراحت کننده است . بخار آب گرم
غوره فشردن . qure : کنایه از گریه کردن و اشک ریختن .
فرز . ferz : چابک – زرنگ.
فحلی . fahli : کارگری .
فلنگ بستن . feleng : دست وپا را جمع کردن و آماده فرار شدن .
فیس و افاده داشتن . fis – o efade : تکثیر و خودنمایی کردن .
فبت فیتکو . fitfitaku : سوت کوچکی که بچه ها با آن سوت می زنند .
قاتمه . qatma : (ماخوذ از ترکی ) ریسمانی که از مو تابیده شده .
قد بند . qad –band : (قد = کمر + بند) کمربند .
قر . qor : (برآمدگی در اعضا – برهان قاطع ) بیماری فتق بیضه .
قر دادن – qer : حرکاتی که در موقع رقص با عشوه گری به کمر و سرین دهند .
قرسمک . qeresmak : چربی و چرکی مفرطی که دور لبه کلاه و یا یقه لباس بعضی افراد است . چرک مفرط پشت دست .
قشقره راه انداختن . qesare : (ماخوذ از عربی قشغریره = اضطراب ) شلوغ و فریاد راه انداختن .
قلپیدن . qolopidan : فرو رفتن و گود افتادن اجسام فلزی در نتیجه ضربه – معمولا این کلمه را به صورت تو قلپیدن tu = " به طرف داخل قلپیدن " بکار می رود .
قم . qem : قیف .
قمبل . qombol : (ماخوذ از عربی قنبل) = مرد درشت ) کفل – سرین .
قوله . qula : این کلمه مترادف "قرض" بوده و گفته می شود قرض و لوله .
قی . qay : (ماخوذ از عربیقیح) چرک وریم ، چرک چشم .
قی کردن . qay : غثیان کردن ، استفراغ کردن .
قیه زدن . qiye : فریاد زدن .
کچ . koc : (کژ = بیخ درخت)منحصرا در ترکیب کچ زهر = بسیار تلخ .
کاج . kag : کسی که یکی را دوتا و یا کج ببیند .
کاچی . kaci : یکنوع حلوا .
کارد آمدن . kard : گوسفند و یا گاوی که به علت بیماری در حال احتضار است و برای پوست و یا گوشتشان ذبح کنند . آماده ذبح
کوره . kora : (مخفف کواره = سفال) سفال .
کاکا . kaka : (برادر کلان را گویند - برهان قاطع ) برادر به طور اعم .
کپر . kapar (gabar = (خیمه که بر یک ستون بر پا کنند . برهان قاطع).
سایبانی که با شاخ و برگ درختان در صحرها و باغها سازند .
کپ . kop : وازگون .
کوگ . kowg : کبک .
کپه . kapa : (کپ = دهان + ه آلت) ظرفی شبیه کاسه که از برگچه خرما بافند .
کیلچک . kilcak: انگشت – در منطقه کرفت استعمال دارد .
کت . kot : لانه حیوانت – خانه محقر .
که . kuh: کوه (مخفف).
کخ . kox: قوز ، کوژ .
کهره .kahre : بز غاله .
کخی . koxi : قوزی .
کرچندن .karcondan : جویدن چیزی با صدا .
کرا . : kara(گرا = گراز = کراز = بیلی را گویند که بر طرف آن دو حلقه باشد و ریسمانی بر حلقهای آن بسته و زمین را می کنند و همواره می کنند . برهان قاطع ) – بیل مستطیل نیمه محدبی است که بر دو طرف آن زنجیر بسته ، یکنفر ، دسته بیل و دیگری دو سر زنجیر را گرفته به کمک آن زمین را مسطح و یا مرز بندی می کنند .
کراک کندن .karak : آروغ زدن .
کرندن .karondan : سخت خاراندن بدن .
کرامندی . karamandi: قابل ارزش – با ارزش ، زیاد .
کرسی کن . korsi : پاجوشها ی نخل که پس از نشا بیرون آورده و در جای اصلی می کارند .
کرشک . karack: طبقاتی از زمین که خاک آن ، از مخلوط یک و ماسه تشکیل شده است .
کرک . korok : (کرک korok = ماکیان گویند که از بیضه کردن باز آمده و مست شده باشد – برهان قاطع ) دورهای که مرغ خانگی تخم نمی گذارند و مست و آماده خوابیدن بر روی تخم است .
کرکو . karku : (کرک kork - میوه نارس و کال – فرهنگ نفیسی ) یکنوع خیار که از کاشتن تخم خربزه به عمل آمده و وقتی بقدر خیار معمولی چیده و مصرف کنند .
کرنج کرنجی . kerenj- kerenji : ( کرنج = سیاه دانه – برهان قاطع ) موی پر چین و شکن بسیار ریز شبیه موی سیاه پوستان .
کرنجال . kerengal : (کلنجار = خرچنگ – برهان قاطع) خرچنگ .
کره . kare : یکنوع سوسک بالدار سیاه رنگ که آفت خوشه های خرماست .
که در خفر "کره نخل" گفته می شود .
ک ر ه . ka…ra.. "" کهره : بزغاله شیر مست ، برهان قاطع ) خرمای سیاه خشک فاسر شده .
کاکا . kaka : برادر .
کرنگ . korong : (کرنگ : سیاه دانه ، خرمای ابوجهل – برهان قاطع) خرمای سیاه خشک فاسر شده . کس و کار .kar kas–o- : قوم و خویش .
کفتر- یا کمتر . kamtar – kaftar : کبوتر .
کل . kol : (خمیده کج) کند ، کارد کل : کارد کند .
کلاک . kalak : (به کسر اول چوب دراز سر کجی باشد که گل و میوه های که دست به آن نرسد بچیند – برهان قاطع) چوب بلندی که یک سرش به شکل عدد هشت بوده و یا آن میوه های دور از دسترس ، از درخت بچشد .
کلبوک خفر . kalbok) ) و یا کلپک جهرم . (kalpok ) (کل : مخففکله پک بر جستن و فور جستن – برهان قاطع)سوسمار – چلپاسه .
کل کلاتی . kolkolate : (تحریف کاکلی)پرنده کاکلی
کلکه . kalaka : (کل : حیوان نر + کلمه تصغیر + ه نسبت) پسره (در مفام تحقیر و یا خطاب)
کلوک . koluk : کوزه های لعابدار بزرگ که معمولا برای نگاهداری سرکه و غیره بکار می رود .
کلم . kolom : (کلنبه : گلوله سنگ – برهان قاطع) کلوخ .
کلون . kolun : چوبی که در پشت در برای بستن آن بکار می رود .
کم . kam : دیواره ساحل رودخانه – هنگامیکه سطح آب پایین تر از ساحل است .
دیواره غربال و الک و دیواره حوض و جوی و امثال آن .
کم . kom : شکم .
کمخته . komoxta : (کمخت : پوست دباغی شده – برهان قاطع )چرک زخیم پشت دست .
کمرکش . kamar – kas : به سربالایی هایی سخت گفته می شود که انسان هنگام گذر بایستی به طور حتم با کمر تا شده بالا برود – سینه کش نیز گفته می شود .
کنار . konar : درخت سدر .
کنت . kent : قسمت پایین کمر .
کنر . kener : کلنگ – تیشه نوک تیز .
کنس . kenes : خسیس .
کنگ . kang : بازو – مانند :بیا تا زیر کنگت بگیرم .
کو . kow : (کاو : کاویدن) حشره سیاه رنگی که در آرد و برنج پیدا شود و آنرا فاسد کند . پپشک سیاه .
کورمنجله . kur – mongele : چشمهایی که دائما از آن آب می ریزد و خوب نمی بیند . به چشم هایی گفته می شود که در آفتاب به طور قابل ملاحظه ای بسته می شود .
کبره . kobre : چرک و کثافت ضخیمی که بر روی زخم بندد .
کوش .kows : کفش .
کوک شدن . kuk : (مجازا از کوک کردن دستگاههای فنری مثل ساعت گرفته شده – که با کوک کردن ، دستگاه بکهر می افتد ،- عصانی شدن .
کول . kul : (شانه ، کتف – برهان قاطع) دوش – شانه .
کوله .kula : (کول : شانه – برهان قاطع + ه تخصیص)پشته باری که به دوش کشند .
کوله کردن : بدوش کشیدن – سر کوله کردن = کودکی را روی دوش و یا شانه نشانیدن به طوریکه پاهایش از دو طرف گردن آویزان باشد .
گردک . gordak : یا کردلک . قلوه ، کلیه .
گرگه . (gorge) گریه .
گرده . gorde : در ترکیب از گرده کسی کار کشیده : بزودی کسی را وادار به کار کردن
گلوپ . gulup : لامپ .
گرز . gorz : رگبرگ اصلی در برگ خرما .
گرک کسی کندن . gorok : تاب و توانایی از کسی گرفتن .
گرگی . gorgi : این کلمه در ترکیب چشم گرگی بکار می رود و آن به چشم های درشت و برآمده اتلاق می شود .
گر گرفتن . ger : متعاقبا پشت سرهم .
گشنه . gosna : گرسنه .
گل خوردن . col : غلتیدن چیزی بر روی زمین . شبیه حرکت گلوله .
گلیدن . golidan : غلتیدن .
گل غلته . gel galta : غلتیدن .
گنا . gena : دیوانه ، احمق .
گنجه یا گنجینه . ganje : قفسه کوچک که در دیوار نصب شده باشد – یا طاقچه ای در دیوار که در و چفت و بند داشته باشد .
گلگل . galgal : یکنوع بازی با بچه کوچک .
گوباز . go-baz:کولی و بیابانگرد .
گوده . gowde : چاله ای که برای نشاندن درخت حفر کنند .
گوشی . gusi :آدم زودباور و دهان بین .
گیره . gire : سبدی به شکل نیمکره که از شاخه های درخت انار و یا بید بافند .
