برایجان Barayjan

برایجان یا " برای جان " در 95 کیلومتری جاده جهرم و در 85 کیلو متری جاده شیراز قرار گرفته است ، و دوری آن تا مرکز بخش 25 کیلو متر است .روستا 5 کیلو متر جاده فرعی دارد که آسفالته است .در 500 کیلو متری این جاده پاسگاه انتظامی واقع است که ساختمان آن یکی از بناهای قدیمی است . در 700 متری جاده فوق الذکر پل سه دهنه ای بر روی رودخانه قره آغاج (قره قاچ )به چشم می خورد  و در امتداد این جاده ای که به روی روستای محمود آباد منتهی می شود " صحرای چناور "قرار گرفته ،که در میان این صحرا یک درخت چنار بسیار بزرگی قرار گرفته و چشمه ای کوچک با آب خوش در پای آن جاری است ،که مردم در چند سالی یک بار ،جهت اجرای دیگ جوش به این صحرا می روند .

در 4 کیلو متری این جاده ،آغاز باغ های این روستاست که جلوه تازه ای به این محل داده است .جاده از میان این باغها می گذرد و تو در فصل بهار اگر از آنجا بگذری نغمه دلنشین بلبلان و ترنم جانبخش جویبار ها و نسیم عطر آگین و فرح بخش بهاری به وجدت می آورد .اگر مشتاق تماشایی می توانی از جای جای این روستا دیدن کنی ،مردم باصفایش صمیمانه تو را می پذیرند .

مساحت تقریبی محل : مساحت تقریبی محل ،حدود 150 کیلو متر مربع می باشد که این محدوده و مسافت شامل باغات و مزارع و خانه های مسکونی است .

جمعیّت محل : جمعیت این روستا حدود (4500) الی (5000) نفر می باشد ،که 4/1 از این تعداد به شهر های مجاور مهاجرت نموده اند و بندرت به روستا می آیند .

تعداد خانوار : 640خانوار ،در این روستا زندگی می کند .

محصولات عمده محل : محصولات عمده روستا ،در وهله اول برنج و بعد از آن گندم و جو می باشد .که برداشت برنج در پاییز و برداشت گندم و جو در فصل تابستان صورت می گیرد .

محصولات غیر عمده در محل :محصولات غیر عمده و فصلی این روستا در فصل بهار شامل : چغاله بادام ،گوجه ،گل محمدی و در فصل تابستان زرد آلو –سیب (گلاب و ترش )انجیر-انگور بادام –گردو و در فصل پاییز انار و خرمالو و خرما و در فصل زمستان مرکبات –اعم از لیمو شیرین و ترش –پرتقال و نارنگی است .

یکی دیگر از محصولات غیر عمده این روستا قالی بافی است که با همکاری بخش صنایع دستی جهاد سازندگی رواج یافته ،و هم اکنون بیش از 80کارگاه قالی بافی در این زمینه مشغول فعالیتند –که این خود منبه در آمد خوبی است .

آداب و رسوم محلی : این روستا ،دارای یکسزی آداب ورسوم مذهبی و قومی محلی منحصر به خود می باشد .مردم این روستا از اول ماه محرم شروع به عزا داری کرده وهرشب درمدرسه ومسجد محل مراسم نوحه خوانی و زنجیر زنی برقرار است

در شب 9 این ماه ،یک طایفه هستند که از اجدادشان به آنها وصیت شده که چوب بزرگی به طول 6 الی 7 متر با تکه پارچه ای که به آن بسته شده بیرون می آورند که آن را  "علم ابوالفضل " می نامند که در شب و صبح دهم علم را همراه با هیئت سینه زنی و زنجیر زنی در کوچه ها می گردانند و مردم هر گونه نذر و نیازی که داشته باشند به نیت ابوالفضل به این علم می بندند .چیز هایی که به آن می بندند –انواع پارچه مقداری پول ،که در روز دهم بعد از اینکه یک الی دو دور که اطراف روستا را عزا داری کردند از جایگاه مدرسه بطرف گلزار شهدا می روند .که اینجا هم با نظم و ترتیب خاصی ،هیئت زنجیر زنی جلو و سینه زنی همراه علم پشت سر آنها حرکت می کنند و آنجا هم بر سر قبر شهدا رفته و فاتحه قرائت می کنند .چند دقیقه هم در مورد مقام هید صحبت می کنند و بعد از آن دوباره نوحه و روضه خوانی می کنند و پس از این مراسم ،یک امامزاده بالای گلزار شهدا وجود دارد به نام شاهزاده محمدکه مردم بالای این تپه رفته و با در دست داشتن علم چند بار دور این امامزاده می گردند و سینه زنی می کنند و نوحه می خوانند و در همان مکان زیارت  عاشورا قرائت می شود و پس از آن همه بطرف روستا می آیند و با علم وارد مسجد می شوند و آنجا نماز جماعت می خوانند .و بعد از مراسم نماز به خانه شخصی که نذر " سید الشهدا " داشته می روند و ناهار صرف می کنند ،و شب و روز همان روز مراسم شام غریبان را بجا می آورند ،در مراسم شام غریبان چراغ ها همه خاموش می کنند و تنها چند دانه شمع روشن می کنند و "کاه "باد می دهند و شخصی نوحه می خواند و بقیه آرام آرام حرکت می کنند و بر سر خود می زنند .

در ماه مبارک رمضان ،قریب 80% مردم این روستا روزه می گیرند ،و در شب های قدر معین شب 19 ،21 ،23 در مسجد مراسم نوحه خوانی برگزار می کنند .

از دیگر رسوم منحصر این روستا مراسم عروسی است که طی دو شبانه روز انجام می شود . از شب پنج شنبه شروع می شود که در همان شب حنا می بندند و تمام اقوام و خویشان در این شب شرکت دارند که این مراسم حنا بندان بعد از صرف شام صورت می گیرد که اول به حنا بندان عروس می روند و بعد به حنا بندان داماد .

فردای آن شب که همه مدعوین به خانه داماد می آیند و بعد از صرف نهار اگر عروس خارج از این محل باشد ساعت 3 بعد از ظهر همه سوار ماشین شده و می روند عروس را می آورند بعد از اینکه عروس را آوردند ،نزدیک غروب داماد را به زیارت شاهزاده محمد می برند و داماد آنجا را زیارت می کند و بر می گردد و از آن پس مراسم " سرتراشون " شروع می شود بدین ترتیب که داماد را روی صندلی نشانده و همه خواهران و فامیل های وابسته دور او جمع می شوند .شعر می خوانند و شادی می کنند بعد آنها کنار می روند و دلاک (سلمانی ) جلو می آید و سر و صورت داماد را اصلاح می کند و به کنار می رود و بعد از عکس برداری که توسط وابستگان درجه یک انجام می شود مراسم " شُباش " (Sobac ) که دراصل شاد باش می باشد .توسط دلاک مذکور صورت می گیرد . ابتدا پدر بزرگ یا مادر بزرگ ،سپس پدر داماد و پدر عروس و به ترتیب :برادران –داییها و خاله ها شباش می اندازند و به این صورت کمک های مالی خوبی به داماد می شود . بعد از این مراسم شام صرف می کنند (این مراسم تا ساعت 11 الی 12 شب بطول می انجامد)و بعد از صرف شام اگر عروس به روستا باشد می روند و عروس را به حجله می آورند و اگر نباشد همانطور که ذکرش رفت عصر که عروس به خانه می آورند به حجله می برند .

اما مراسم خاک سپاری میّت : بدین صورت که اگر کسی از دنیا رفت هر که باشد همه دست جمعی برای او قبر آماده می کنند و بصورت دسته جمعی آن میت را به قبرستان می برند و او را غسل داده و دفن می کنند و سپس همه آن مردم صاحب عزا را تا خانه  مشایعت می کنند و تا شب هفت او همه فامیل ها ، غذای پخته و تهیه شده را به خانه  صاحب عزا می برند و نمی گذارند  آنها غذا  بپزند 

مناسبت نام محل : با توجه به تحقیقاتی که داشتم ، این روستا از نظر آب و هوا،در شرایط بسیار خوبی قرار گرفته که ارزش جان باختن در کنار مرز و بومش را داشته و دارد .شاید به همین علت گفته اند " برای جان " بعضی ها هم بر این عقیده اند که چون در این روستا برنج زیاد کشت می شود به " برنجان " شهرت پیدا کرده که به مرور به برایجان تغییر کرده است .به روایتی هم گفته شده که این روستا به علت داشتن چشمه های فراوان به " آبجان " نیز مشهور بوده است . به عبارتی هم گفته شده که این روستا بعلت داشتن چشمه های فراوان به " آبجان " نیز مشهور بوده است البته اینها باور مردم محل می باشد و چه بسا که پایه علمی ندارد .                اسامی امامزاده ها                                                            

1-   امامزاده شاه محمد که در جنوب شرقی این روستا ،بر روی یک تپه بالای گلزار شهدا واقع شده است که دارای مقبره و بارگاه است .

2-   امامزاده شاه سلیمان که مقبره حاوی مشخصات ندارد و زیاد مشهور نیست و در یکی از باغهای روستا واقع شده است .

3-   امامزاده سید صالح که در ابتدای باغهای این روستا واقع شده است که دارای مقبره و بارگاهی است که از خشت و گل ساخته شده است .

4-   امازاده شاه صفی الدین که در کنار باغهای این روستا قرار گرفته و در جنوب غربی سید صالح ،واقع است .

5-   امامزاده بیبی دختران واقع در باغ امامزاده است که مورد تکریم و احترام خاصی است .کمی بالاتر از این امامزاده ،چشمه بزرگی با همین نام وجود دارد که بزرگترین چشمه این روستاست که بیش از چهل اینچ آب دارد که از آب آن برای کشت برنج استفاده می شود .خاصیت این آب این است که در تابستان از فرط خنکی بیش از دو دقیقه نمی توان در آن ایستاد و در زمستان می توان در آن آب تنی کرد .

وضعیت آب آشامیدنی محل : آب آشامیدنی این روستا ، از یک چاه به عمق 30 متر تامین می شود که آب این چاه توسط یک دینام برقی و نیز بعضی مواقع به وسیله یک موتور دیزل به یک منبع زمینی که (200 متر مکعب ظرفیت دارد) برده می شود و بعد از طی دو مرحله صبح و عصر آب مصرفی  روستا را فراهم می آورد .

تعداد مدارس محل : این روستا دارای چها مدرسه در مقاطع مختلف می باشد :

1-   مدرسه 5 کلاسه ابتدایی پسرانه واقع در جنوب شرقی روستا ،که دارای 250 دانش آموز می باشد ، و با توجه به تعداد دانش آموزان ،فضای آموزشی آن محدود و تعداد کلاس ها کم می باشد و به همین دلیل دانش آموزان دو گروه  می شوند یعنی یک شیفت صبح می آیند و یک شیفت عصر .

2-   مدرسه ابتدایی دخترانه که کمی بالاتر از آن مدرسه واقع شده است که این نیز از نظر فضای آموزشی دارای نقص است .تعداد دانش آموزان این مدرسه 280نفر است .

3-   مدرسهراهنمایی پسرانه که در جنوب غربی این روستا واقع است با شش کلاس و یک دفتر و یک اتق کارگاه و آزمایشگاه –این مدرسه دارای 140 دانش آموز می باشد ،که از روستاهای اطراف نیز منجمله محمود آباد و حسن آقایی و ملوان به این مدرسه می آیند .

4-   مدرسه راهنمایی دخترانه –واقع در شمال شرقی روستا بالاتر از مسجد .در یک ساختمان استیجاری که عمارت متین الدوله مالک روستا می باشد از نظر فضای آموزشی با توجه به تعداد دانش آموزان که 100 نفر می باشند بسیار محدود است .

حد فاصل بین جاده اصلی و محل : طول جاده این روستا تا ابتدای روستا 5/5 کیلومتر است .

بازیهای مرسوم محلی :در این روستا بازی های مرسوم محلی زیاد در گذشته رواج داشته که اکنون همه آنها به جز چوب بازی از رونق افتاده است .چوب بازی بیشتر در عروسی ها انجام می گیرد .

تعداد چشمه ها و قنات محل :این روستا دارای 43 چشمه بزرگ و کوچک و قنات می باشد ،که بیشتر استفاده این  چشمه مورد استفاده باغهاست .

موقعیت جغرافیایی محل :روستای برایجان محدود است از طرف جنوب به کوه سپیدار ،از طرف مغرب به حسن آقایی و از طرف مشرق به روستای ملوان .

وضعیت فعلی روستا : این روستا ،بیشتر خانه هایش قدیمی است ،اما در آن هم تعدادی ساختمان جدید نیز ساخته شده .از نظر امکانات رفاهی در حد یک شهرک می باشد ،بطوری که دارای 30 مغازه کوچک و بزرگ می باشد ،که بیشتر ضروریات مردم را برآورده می سازند .